De volta de Bretaña

Regresei de Bretaña. E non pense ninguén que foi con gusto. É un país para vivir nel durante unha longa tempada. Se eu fose presidente da Xunta de Galicia, o primeiro que faría é estabrecer nos programas pedagóxicos a obrigación de visitalo polo menos unha vez para percatármonos todos do que puidemos seguir sendo e deixamos de selo. Os bretóns teñen todo cuidadísimo, ben conservado e revalorizado. Dá gloria chegar a aqueles pobos da costa armórica, pero tamén a calquera outro lugar do país, e comprobar que conservan e aprezan o inmenso patrimono que gardan as súas igrexas, por exemplo.
Sendo Bretaña un país eminentemente católico, como foi e aínda segue sendo, é lóxica a súa devoción pola arquitectura e a arte relixiosas, pero tamén foi e segue a ser católica Galicia e non soubo ou non quixo conservar de xeito semellante o seu patrimonio. Cada cidade, cada vila, cada aldea bretona garda un tesouro desta natureza. Non me extraña que a Castelao lle chamaran a atención os seus calvarios e as súas cruces de pedra.
Por outra parte, a costa bretona está inmensamente mellor salvada ca de Galicia. Só nalgunha praia de Carnac ou nalgunha illa, os edificios invadiron o mar, e fixérono de maneira sensibelmente respetuosa co medio. En Bretaña, no canto de erguer edificios como o da illa viguesa de Toralla, o que fixeron –en Saint-Malo, por exemplo– foi plantar a tumba de Chateaubriand para que o seu corpo descanse fronte ao mar que tanto amou e que el mesmo escolleu como lugar eterno.