lunes, octubre 26, 2009

A poalla do Courel

“Manuel Bouza Caro aguarda enorme bajo la poalla”. É a primeira frase da reportaxe de Silvia R. Pontevedra que publica hoxe El País sobre o médico tránsfuga que desbancou o alcalde socialista de Folgoso do Courel. Non busquen a última palabra no Diccionario de la Lengua Española da RAE, que alí non va atopala. Empecen polo de Franco Grande e rematen de consultala no Xerais da Lingua os que, coma min, lles sorprenda o uso deste termo en castelán.
Hai quen di que unha novela só é boa se na primeira frase o seu autor é quen de enganchar o lector. Moitas veces ponse de exemplo a García Márquez, que empezou a súa celebrada Cien años de soledad con estas palabras: “Muchos años después, frente al pelotón de fusilamiento, el coronel Aureliano Buendía había de recordar aquella tarde remota en que su padre lo llevó a conocer el hielo”.
¿Terán algo que ver a poalla de Silvia R. Pontevedra e o hielo do Nobel colombiano? Poalla, palabra galega, significa “chuvia moi fina; babuña, babuxa, barbaña, barrufa, barruzo, froallo, lapiñeira, orballo, patiñeira, patumeira, poallada, zarzallo, poeira pouco intensa” (GDXL). En portugués (poalha) quere dicir polvareda lixeira. O hielo de García Márquez, como diría un lusitano, significa mesmamente o que significa: o xelo. Polo menos, os dous termos algo teñen que ver co H2O.
Comparanzas aparte, a frase da xornalista de El País representa unha esperanza para o tan desprotexido idioma galego, un fenómeno que case sempre ocorre á inversa. Decote é o castelán o que coloniza o galego. Silvia R. Pontevedra pegoulle unha fumigada ao castelán pola que eu me alegro. Oxalá que cunda o exemplo.
Ah, que xa me esquencía. Polo que eu quería chamar a atención é polo que se conta na citada reportaxe acerca de como se coce a política en moitos ámbitos da sociedade galega. Paga a pena que lean o informe de Silvia R. Pontevedra. Polo seu contido, tamén parece acontecido en Aracataca.

4 comentarios:

arume dos piñeiros dijo...

Poalla é palabra moi, pero que moi escoitada na zona de Vigo. Non sei doutros sitios onde se empregue. Pero estarei contento de saber se os hai.

arume dos piñeiros dijo...

Coa poalla entendo eu que a auga apenas chega ao chan: está en suspensión polo ar.

Xaquín dijo...

E se me ocurre que a política en Galicia tenche algo de poalla, non?

reis dijo...

noraboa polo uso duma palavra que não conhecia, o fácil era ponher algo de andar por casa, rescatando palavras e boa forma de mantermos o idioma