Xaime Quesada e Xosé Cuíña, unidos pola morte

Aínda non caera a derradeira pada de terra sobre o corpo sen vida de Xosé Cuíña, cando nos chegou a mala nova de que outro galego egrexio, o pintor ourensán Xaime Quesada, ou Quessada, tamén se foi deste mundo. Sobre o político de Lalín, que sempre me inspirou unha total ausencia de empatía co seu credo que non impedíu que se desenvolvera entre nós unha boa e sincera relación persoal, só vou dicir que me sumo á dor que causou o seu falecemento entre familiares e amigos, aos que presento dende aquí a miña condolencia ben sentida. Os que queiran afondar na personalidade do que puido ser sucesor de Manuel Fraga, recoméndolles ler un artigo que aparece hoxe en La Voz de Galicia e que se pode ver premendo sobre o seu título: Cinco años melancólicos.
O caso de Xaime Quesada, ou Quessada, eme moito maís propio. Coñecíno en Madrid en anos difíciles do franquismo, a finais dos sesenta, cando el xa era un artista que levaba andados moitos pasos da súa consagración e eu só comenzaba a ser un aprendiz de xornalista, algo que aínda sigo sendo e a moita honra. Viámonos decote polas galerías de arte, polas tardes, e polos cafés e discotecas do que xa era “movida” pero aínda non se chamaba así (Gijón, Santa Bárbara, El Comercial, Bocaccio…), polas noites.
Quero dicir que tratei a Xaime e seguín a súa vida persoal e artística durante varias décadas. Tivemos moitas broncas persoais nas que abondaron os berros e ata algún aceno de violencia. Contribuímos entre os dous a dar conta de varias cosechas de riojas, riberas del duero –daquela os viños galegos aínda non merecían a pena–, escoceses e bourbons. Navegamos xuntos confundindo, algunha vez, as luces de butano dos camaroneiros do sur de Portugal con faros que non figuraban nas cartas mariñas. Compartimos militancia política naquel comunismo español que tanto axudou a que o franquismo fose sucedido pola democracia e que non sempre foi comprendida a súa contribución.
En fin, que sei ben quen era Xaime Quesada. Unha boísima persoa, de entrada, e o máis grande artista vivo que tivemos en Galicia durante moitos anos. Dende a morte daqueles monstros artísticos que eran Luís Seoane, Manuel Colmeiro e Laxeiro, Xaime foi o noso Picasso particular O noso enorme e mellor artista que non só pintaba soberbiamente senón que tamén escribía, facía política e vivía como un auténtico renacentista moderno. A el, ao escultor Acisclo –que inmensa tristura deben ter el e a viúva de Xaime!–e a algún máis púxolles Vicente Risco o alcume de Os Artistiñas cando frecuentaban o xa desaparecido café Volter de Ourense. O “artistiña” Xaime Quesada foise co seu único fillo, artista como o pai, que finou hai un ano, pero ficará para sempre na nosa memoria.

A bolsa de auga quente de Berlusconi

A min reconfórtame averiguar que, no tempo da cacarexada alta tecnoloxía e suposta suprema sabedoría sobre case todo, un personaxe coma Silvio Berlusconi, varias veces ex primeiro ministro de Italia e magnate europeo da televisión, tratase de resolver unha dor de barriga mediante a aplicación da popular bolsa de auga quente que herdamos das nosas aboas. O malo foi que a el abríuselle a bolsa e a auga, a temperatura demasiado alta, queimoulle o pescozo, o peito e unha man.
O ex vocalista que empezou gañando a vida cantando clásicos franceses e pezas de Frank Sinatra nos cruceiros Costa que surcaban o Mediterráneo, asistíu esta semana á festa de cumpreanos da deputada do seu partido Mara Carfagna, e parece que comeu algo que lle sentou mal nesa celebración. Máis tarde foi ao enterro da nai do senador democristiano Francesco D’Onorio e, xa na súa luxosa residencia romana de Palazzo Grazioli, meteuse na cama cunha bolsa de auga quente coma calquera fillo de veciño. Son cousas da vida, diría o noso escritor de Rianxo. Berlusconi, o ave fenix, il padrone, il cavaliere, o play boy que antes vestía con dúas sábanas as ragazzi máis desexadas de Italia, abrazado agora a unha vulgar bolsiña de auga quente. Coma min, vaia, que tamén gosto moito de amolecer as noites de inverno do Instrumento de Arriba con ese eficacísimo instrumento de abaixo.
Hai preto dun cuarto de século, cando Berlusconi proxectaba con Antonio Asensio montar a primeira televisión privada de España, o agora político italiano convidoume a cear na súa deslumbrante mansión de San Martino de Arcore, preto de Milán. Foi unha noite inesquencíbel na que o anfitrión cantou, tocou o piano e mesmo un instrumento medieval que gardaba como ouro en pano nun dos seus principescos salóns. Para rematar a velada mostrou a súa piscina privada, que fixo construír no medio do pazo colgando nas paredes monitores que lle servían para ir nadando cun mando a distancia na man e vendo emisoras de televisión de todo o mundo, particularmente as súas propias, que xa daquela eran Tele Milano, Canale 5, Italia 1 e Retequattro. Cando nos despedimos deume a escoller, de regalo, entre un acendedor Dupont de ouro e unha estilográfica de ouro e laca chinesa da mesma marca. Escollín, claro está, a segunda –quizais porque daquela eu aínda pensaba que podía ser escritor–, pero –fumador empedernido que fun sempre– magooume non optar tamén polo esqueiro. Aquela pluma duroume varios anos e andivo comigo polas selvas colombianas, polas favelas de Brasil, as “poblacións callampas” de Chile, os arrabaldos de Buenos Aires e os zocos marroquinos sen que ma quitara nunca ningún malandro, pero unha noite de farra en Compostela un policía lixeiro de porra partíuma pola metade e aínda foi boa que a Dupont fixo de escudo porque senón o porrazo o que puido partirme foi o corazón, que cada vez estou máis seguro de que me resulta absolutamente imprescindíbel.
Anos despois, lendo libros dos xornalistas italianos Giovanni Ruggeri, Bruno Vespa e Giuseppe Fiori, intereseime aínda máis polo personaxe de Il Cavaliere. Resulta que a mansión na que estivera eu, a de San Martino de Arcore, comproulla a un exultante bo prezo á herdeira do conde Casati Stampa de Sondiro pouco despois de que este asasinara a súa muller e o amante dela, en 1970, deixando a xove herdeira nunha situación confusa que aproveitou o seu avogado, Cesare Previti, que tamén era asesor xurídico de Berlusconi, para favorecer o cambio de propiedade do pazo pola irrisoria cifra de 500 millóns de liras, preto de 45 millóns de pesetas daquela época. Nesta mansión estivo ao cuidado das cortes dos cabalos, ao servizo de Berlusconi, un famoso mafioso chamado Vitorio Mangano.
Na actualidade, o padrone dos fabulosos imperios mediáticos Mediaset e Publitalia, que teñen ramificacións moi importantes en España e mesmo intereses comerciais coa Televisión de Galicia–, ademais de San Martin de Arcore e Palazzo Gazioli, no centro de Roma, ten mansións en Costa Esmeralda (Cerdeña), Portofino (Liguria), nas Bermudas, en Suiza e casa de campo en Macherio, preto de Milán.
O home que quenta a barriga cunha bolsa de auga, como facía miña nai e como fago eu, foi investigado reiteradamente pola policía fiscal e polos xuíces italianos baixo sospeita de lavar diñeiro da mafia e favorecer negocios desta organización criminal. O propio Indro Montaneli, famoso xornalista milanés que foi salvado por Berlusconi da crise na que se atopaba comprándolle o xornal milanés Il Giornali, e home que coñeceu ben e tratou na súa intimidade a Il Cavaliere, nunhas declaracións que publicou o francés Le Monde, pouco antes da súa morte, admitíu que lle parecía posíbel que Berlusconi “reciclara diñeiro sucio”. Pois se il o dixo… O ricachón da bolsa de auga quente foi íntimo amigo e favorecido do gobernante socialista Bettino Crassi que, sinalado entre os corruptos pola iniciativa xudicial Mani Pulite, rematou fuxindo a Túnez, onde morreu na cidade de Hammamet no ano 2000. Silvio Berlusconi tamén foi seriamente relacionado coa secta masónica de carácter económico de Licio Gelli, o famoso "banqueiro do Vaticano", denominada Propaganda Due. Quen o ía pensar? Que semellante personaxe quentase o seu corpo na cama cunha bolsa de auga como as que usamos os do montón. Mamma mia!

Se este é o mundo que eu fixen...

Cóntanme dun ex político vigués, recentemente reconvertido en manager empresarial, que anda presumindo de que na súa empresa “agora a idade media dos traballadoras anda polos trinta anos”. Iso, a dos traballadores porque o que é a del parece andar pola Idade Media con maiúsculas.
Debe ser da escola de Xulio Fernández Gayoso, tamén de Vigo, que antes de traspasar a dirección xeral que desempeñou de 1965 a 2006 atouno todo ben atado para ocupar a presidencia de Caixanova. Escribíu Castelao que os vellos non deben namorarse, pero esquenceu dicir que tampouco teñen que xubilarse cando pertenecen ao privilexiado limbo dos PDG (président directeur général), que é como din os franceses.
As xubilacións, mesmo anticipadas e con cargo compartido polos contribuíntes, só se aplican aos do común. De que lles val un mozo de corda que coxea, un administrativo que tose demasiado ou unha dependenta –coido que agora lles chaman comerciais– que, en vez de “canalillo”, o que ten no peito é unha estepa rusa? “Fóra, bérranlle, queremos carne nova!”.
Así andamos. A Beiras, que era o noso Camus, o noso Sartre e o noso Olof Palme con pingas de Tierno Galván, mandouno para a Reboraina un enfermeiro ourensán que se empeñou en ser o Adolfo Suárez do BNG. Isaac Díaz Pardo di que llas están facendo gordas os seus Brutos particulares. Se Deus non fose tamén un xubilado e dera unha volta por este país, volvería a ler a Curros e repetiría a petición de que o levase o demo.

Aurelio Romero, poeta do apremio relaxado

Aurelio Romero Serrano é director xeral do Gabinete da Presidencia da Xunta de Galicia. Gaña 57.105,15 euros ao ano. Naceu en Ciudad Real. Fala galego, pero escribe en castelán. Pasou case toda a súa vida profesinal –é xornalista– entre as gabetas da Administración pública e da publicidade. Para min o que é, fundamentalmente, é un gran poeta. O outro día presentou na sede conmpostelá da Fundación Caixagalicia un libro titulado Siempre hay alguien que xa lles gustaría firmalo a moitos dos poetas e poetiñas que publican en galego con cargo participado polos orzamentos públicos.
Xosé Luís Alvite, afectado por unha doenza que o ten pechado na súa casa, non puido oficiar de sacristán de Coimbra como lle pedira o editor do libro, Alexandro Diéguez, de Ézaro Ediciones, pero mandou ao acto 500 exactas palabras que foron lidas comme il faut por Xosé Ramón Fandiño, que no canto de ter voz augardentosa case pode competir con Alvite. As actrices Gloria Ferreiro e Mela Casal e o intérprete Xavier Picallo recitaron escenicamente varios versos de Romero de maneira maxistral diante dun numeroso público que contou coa presenza de altos cargos como Marisol López, Fernando Salgado, Gumersindo Ginarte, Manuel Xosé Fernández Iglesias ou Xoán Gómez.
Sobre a poesía de Aurelio, da que me encantará seguir falando outras veces, coido que o mellor é reproducir as 500 palabras de Alvite. Retratan maravillosamente os poetas que levan dentro o autor do libro e o encargado de presentalo. Son as que siguen:

Siempre pensé que la locura era una morbosa perversión del talento y la inclinación a la poesía, un simple defecto de la salud. Estaba equivocado. Tan equivocado como cuando, desde el ostracismo de mis reiterados fracasos, pensaba que en realidad la belleza de una mujer como Rita Hayworth solo podía ser un defecto de mis ojos. Aurelio Romero Serrano es la evidencia de mis tres errores: su talento no le ha vuelto loco; su aliento poético no es solo un cuadro clínico; y la belleza de sus pensamientos, amigo mío, se puede incluso captar si se lee con los ojos cerrados en el interior de los bolsillos. Estamos ante un sutil poeta del apremio relajado. Hay en este libro algunos poemas lúcidos, intensos y acuciantes que mismo parecen escritos en las manecillas de un reloj a punto de quedarse sin cuerda, como en esas dos líneas en las que escribió: “Camina, olvido, Ancla tus pies en este futuro”. Esa actitud serena del poeta la descubrí cuando nos presentó nuestro común editor, mi “hermano” Alejandro Diéguez. Fue hace solo algunas semanas. Almorzamos en el restaurante “Camilo”, muy cerca de aquí, con el periodista Perfecto Conde. Acuciado por mi vieja aversión a los poetas y para acelerar el compromiso, prescindí de los entrantes, pedí un pescado vuelta y vuelta y renuncié al postre. Luego nos metimos en conversación y descubrí la hondura dialéctica de Aurelio al mismo tiempo que esa serenidad moral que solo tienen los hombres cuando emplean la mitad de su talento en disimular la otra mitad. Levantamos la mesa a media tarde. Tuve entonces la sensación de haber vivido uno de esos raros momentos en los que comprende uno lo temprano que a veces se hace tarde. También comprendí que la suave y cordial conversación de aquel poeta era el único manjar que al dueño del restaurante se le había olvidado incluir en el menú...y que no me importaría que figurase en el precio. La calidad de los pensamientos de Aurelio y la delicadeza casi quirúrgica de su exposición, han servido para reconciliarme con la poesía. Es el suyo uno de esos casos en los que el lector podrá estar seguro de que el papel empleado en la confección del libro no le ha hurtado algo de leña para avivar el fuego de la chimenea. Personalmente me felicito de haber acudido a aquel almuerzo. Y de haber conocido a un tipo cordial, inteligente y sensible que sudaba al hablar de sí mismo. Gracias a haber leído los poemas de esta obra, contraigo a gusto la sagrada deuda de la amistad de Aurelio y la certeza de que todavía hay poetas de los que no se puede decir que solo son unos señores que no saben escribir sin que sus versos parezcan una pretenciosa y estúpida manera de desaprovechar el papel escribiendo al biés. Y como él mismo escribe en este libro, no me importa compartir su idea de que “La soledad es ese hueco Vacío Que huele a ti”

Croques volverá pronto

Con algo de sorte, Croques volverá a reencontrarse cos lectores e participantes case de inmediato. A piques de superárense as dificultades técnicas que ocasionou un provedor de servizos de internet tan pouco escrupuloso como escasamente capacitado para atender e resolver incidencias, este blog volverá a porse ao día en cuestión de horas. Todo o máis tardar, un ou dous días.

Reitero a miña petición de desculpas e celebrarei sinceramente este reencontro. Felicidades a todos!

O monstro Telefoneón

Perfecto Conde xace aos pes do monstro Telefoneón, ao que, inxenuo, se enfrentou só coa súa pluma e un pequeno bloc de notas. Os cadavres dos que o intentaron antes ca el, e que o monstro ventea como aviso, deberían ter sido dabondo para que non perdera a vida, pero Perfecto, e os que o coñecemos sabémolo, é así.

López