Penosa Fenosa

A cousa ten que se lle diga (os meus primos asturianos dirían que tien pinreles). Pola miña terra ás veces utilizamos esta expresión para mostrar estrañeza por algo. Pois ten que se lle diga o que acaba de dicir Luis Díaz, delegado de Fenosa en Galicia, sobre a incompetente reacción que observou a hidroeléctrica que algunha vez foi galega con respecto ás consecuencias –en algures desastrosas– do recente temporal. Sostén este señor que non haberá “un aluvión de reclamacións porque o galego é unha persoa comprensiva”. Home, comprensivos coido que debemos selo os galegos, pero tontos de remate aínda non conseguiron facer de nós os que, coma el, siguen pensando que temos que dicir que chove cando o que pasa é que están mexando por nós.
Tamén di este cónsul da ineficiencia –a de Fenosa, non a súa persoal– que a empresa que fundou o conde das Forzas Eléctricas do Noroeste “en ningún momento” se viu superada. “Non nos vimos desbordados. Todo o contrario”, díxolle tan pancho como campante a La Voz de Galicia. Pois claro que non, os que se viron desbordados, ninguneados e desprezados son os seus clientes que, en moitos casos, aínda seguen sen luz unha semana despois do temporal. Ou os que temos que pasar todos os días por debaixo de postes que manteñen unha inclinación de 35 grados sobre a estrada sen que a Fenosa nin ao alcalde correspondente nin a diola, como tamén din na miña terra, lles importe un pito.
E que todo isto ocorra no preciso instante no que Fenosa ten a desfachatez de anunciar beneficios do último exercicio máis dun 20 por cento superiores aos do anterior debería ter unha calificación ética –desvergonzadez– e outra estética –grosería–. Claro que os gobernantes e gobernantas –algúns responden, sobre todo, a un dos significados domésticos da segunda palabra– tamén teñen que lles digan. Di o tal Luis Pérez, sobre o posíbel soterramento dos cableados eléctricos, que esta non é unha opción que comtemple a compañía, e eles fican caladiños. Parece como se o soterramento só fose algo que se lle poda impoñer aos particulares. Tamén sostén Diaz que “non se pode pensar en soterrar as autopistas porque neve cinco veces ao ano”. Pero como chegou este home a delegado dunha empresa que noutrora foi galega?

Pedro Arias, o chocalleiro

Pois si que empezou ben Pedro Arias a súa carreira política na dereita. Calificando de “autarquía de subnormalidade mental” a proposta do ministro de Industria, Miguel Sebastián, de potenciar o consumo comprando produtos españois o que fixo o ex comunista, ex socialista e probablemente dentro de pouco ex algo máis, foi retratarse a si mesmo de maneira escandalosa.
Coñezo a Pedro Arias dende os tempos de María Castaña e sei algo da súa incontinencia verbal e da súa escasez de vocabulario, pero dificilmente podería imaxinar que o seu infinito afán de protagonismo ía rematar levándoo á cloaca da emporcallada dialéctica política que agora parece estar de moda. O socialista Miguel Sebastián non é, dende logo, un lince da economía que nos poda sacar da crise só co plisplás dunha ocorrencia como a de que temos que consumir spanish mentres el vai escarranchado nun luxoso coche de fabricación estranxeira. Pero responderlle como lle respondeu Arias, faille erguer as mans á cabeza a calquera. Se isto é o que nos vai traer Nuñéz Feijóo, no improbábel caso de que gañase as eleccións, imos ser abondos os que botemos de menos o bipartito.
A min dame algo a que Pedro Arias, como lle pasa ao ínclito Miguel Cancio, aínda non foi quen de completar a dixestión do seu enrevesado pasado político. Foi carrillista, anticarrillista, felipista, antifelipista, guerrista, pacovazquista, desnudista, antiladrillista e se cadra ata me esquezo dalgún ismo máis polos que andivo o agora número dous do PP pola provincia da Coruña.
Nalgún lado da miña fototeca deben andar, amofadas seguramente, as numerosas fotos que lles fixen hai moitos anos, a el e a Cancio, na praia de Baroña e nalgún outro lugar do concello de Oleiros, por exemplo, cando eran os líderes dun incipiente desnudismo que tiña a súa graza e que daquela resultaba rebelde, contestario e innegabelmente progresista. Polo menos no caso de Cancio sei que rematou renegando daquela manía súa de andar espido polas praias.
Os dous tamén eran daquela os precursores dunha certa loita contra a invasión inmobiliaria da costa galega, que xa estaba empezando a mostrar o seu poder destrutivo da paisaxe e da natureza en xeral. Ese mérito non hai que quitárllelo, dende logo. Pero todo isto non abonda para que agora haxa que desculparlle a Pedro Arias a súa chocalleira forma de ver a actualidade política.

Adiviñanza

Quen é o alto cargo da Xunta que acaba de romper o seu segundo matrimonio e se foi vivir a Vigo nun piso alugado? Os que acerten serán premiados cun exemplar dos Fragments of Ancient Poetry, collected in the Highlands of Scotland and translated from the gaelic or erse language by James Macpherson.

Temporal e desidia

Vivo nun sitio que cada vez é menos campo e máis invasión de cemento e alquitrán. A miña casa está á beira dun río sagrado que cantou Rosalía de Castro e que hoxe só é unha sombra renegrida da súa memoria. A contaminación e o desleixo fixeron do Sar unha cloaca, e están a facer da súa contorna un verte-
doiro incontro-
lado.
A salvaxe manu-
factura recente do primeiro tramo da autoes-
trada de Santiago a Noia arramplou cun outeiro completo no que había carballos e salgueiros en abondacia (tamén piñeiros e algún eucalipto) e a a moleza incompetente do Concello de Ames, rexido por un alcalde que seguramente pensa que é Clint Eastwood ou algo así, fóronnos reducindo aos do Instrumento cada vez máis a unha especie de mohicanos aos que se lles vai a luz cada dous por tres ou lles falla o teléfono ou as vías de acceso.
Esta condición permíteme observar in live oque acontece nesta Galicia cada vez máis moderna e menos funcional. Por exemplo, pasei 24 horas do recente temporal á luz das velas, lavándome como no lonxano Oeste con auga xeada collida na vella fonte que aínda nos queda e coas catro entradas á aldea por estrada cortadas pro árvores que tumbou o vento.
Todo isto podería ser normal dentro da anomia que nos foi imposta pola natureza estes días. Pero hai algo que no o é tanto. Fixeime ben en cal foi a maioría desas árvores que arremeteron contra os postes de Fenosa ou contra os da Telefónica. Case todos eran piñeiros ou eucalitos que ficaron arrasados polos incendios do ano 2006 e que, como ninguén se preocupou de tronzalos e retiralos do sitio, remataron pudríndose e abondo fixeron con manterse de pé ata que chegou o temporal. Os que lograron tal fazaña, porque houbo xa varios que dobraron antes de agora o espiñazo causando tamén cortes de luz e de tránsito pola estrada.
Non digo con isto que abondase cunha preventiva limpa retirando as árvores queimadas para que non rematasen facendo os estragos que agora fixeron e que, menos mal, que non mataron a ninguén. Un temporal como o que acabamos de pasar é dificil de reducir a cero nas súas consecuencias, pero a desidia administrativa e o desafortunado abandono dos modos de vida colectivos, que ata hai poucos anos acompañaban aos habitantes do rural, actuaron de factores agravantes da factura que nos acaba de pasar Eolo.
Aquí moito falar e moito facer política de muíños de vento, de autoestradas para chegar correndo a non se sabe onde, moita gaita e moito redoble de tambor, pero a política das pequenas cousas, que son de certo as que conforman unha boa política, parece que non lle interesa a ninguén. Ni aos Concellos, nin á Xunta, nin o Estado, nin á organización mundial de privilexiados.
Para rematar vou poñer un exemplo. O temporal que comenzou na noite do xoves, 23 de xaneiro, partiú un poste de cemento que conduce a luz ás interminábeis e abandonadísimas obras do cemiterio que está construíndo –máis ben descontruíndo– o Concello de Ames preto de Aldea Nova. Ese poste ficou dobrado sobre a estrada cunha inclinación superior a trinta grados. A penas tres ferriños de pouco máis de 1 centímetro de diametro impediron que non caise aínda sobre a vía pública. Por debaixo del pasan coches diariamente. Pois ben, cinco días despois ningunha autoridade nin organización preventiva ou de salvamento fixo nada por evitar que eses trescentos e pico kilos de cemento rematen causando unha desgraza persoal. O contrario deste abandono sería precisamente a boa política das cousas concretas que nos afectan a todos.

Diego Bernal

Intenciona-
damente, non quixen falar de min estes días en Croques. Refírome a que non me expresase en ningún momento sobre o Premio Diego Bernal que inmerecidamente me concedeu a Asociación da Prensa de Galicia, presidida por Arturo Maneiro, e que me foi entregado o pasado 24 deste mes.
Pasada xa a romaría, coido que sería ingrato pola miña parte non comparecer para dicir que fiquei gratisimamente sorprendido, infinitamente agradecido e felizmnte satisfeito pola honra qu significa para min que teña agasallado a APG a trexectoria profesional da miña vida. Por ser esta unha entidade profesional integrada por compañeiros de oficio cos que máis dunha vez polemicei sen disimilulos, resúltame especialmente agradábel recibir o seu galardón, que leva, ademais, o nome de quen foi en vida un bo amigo e meritorio colega, o inesuqecíbel Diego Bernal.
A Juan López Rico, excelente xornalista, gran debuxante e humorista singularísimo, agradézolle a proteica laudatio que me dedicou. Con trovadores coma el podería un ata gañar o Nobel dalgunha Cousa se a Academia Sueca lle deixase falar. Grazas, López, moitísimas grazas, e a ver cando me fas algun debuxiño para Croques, que non todo ha ser falar ben de min.
En fin, que saín do hotel Puerta del Camino con ego a reventar, e isto non debe ser malo unha vez na vida. Digo eu. Inmenso agradecemento a Arturo Maneiro, a Pepe Castro e a todos os que o acompañan na directiva da Asociación da Prensa de Galicia, a todos os que asistiron ao acto, a todos os que expresaron mediante telegramas, “emilios” ou telefonazos, a súa solidariedade, e grazas tamén aos que non lles deu a gaña facer nada porque de todos é o reino da Liberdade.

A falda escocesa

Son dos que sempre deixamos para última hora o que temos que facer. Por exemplo, no meu caso, rematar a traducción ao español dun interesante libro da investigadora francesa Anne-Marie Thiesse titulado La création des identitités nationales (Édition du Seuil, París 1999). Alexandre Diéguez, o editor que vai publicar a versión en Ézaro Ediciones, ándame a reclamar que remate o libro e, aproveitando os extraordinarios frios deste inverno, pecheime a carón da chimenea para ver se chego á páxina final antes de que remate xaneiro. Mara, a miña querida cadela, e os meus gatos anímanme moito e hai días que traballo doce horas sen parar.
Hoxe, por exemplo, pasei pola páxina 194 do libro e ata o pasei ben vendo como se inventou a famosa falda escocesa (kilt). “A actual falda escocesa –di Anne-Marie Thiesse– sería creada por inciativa do propietario dun estabrecemento siderúrxico do Lancashire, que necesitaba carbón de madeira para a súa empresa. En 1727 concertou un acordo co xefe dun clan esccocés para explotar os montes das Highlands, o que o levou a contratar persoal local para a fabricación do combustíbel e a descubrir que a vestimenta usual dos seus obreiros era inapropiada para o traballo requerido.
Os highlanders pobres, ao non dispor de medios para comprar vestidos cortados e cosidos, pantalóns e calzóns, levaban o máis económico dos hábitos: unha manta agarrada pola cintura que, cando era necesario, tamén se volvía útil para durmir ao sereno.
O industrial inglés, desexoso de que os seus obreiros levasen unha vestimenta máis adaptada ao seu traballo, chamou a un xastre militar e encargoulle que transformase o máis sinxelamente posíbel o hábito dos highlanders pobres. Tesourazo á talla e dobras cosidas: naceu a falda escocesa.
O novo vestido pronto foi adoptado ampliamente, pero por pouco tempo: o esmagamento da derradeira revolta xacobina, en 1745, entre outras tentativas de erradicación do particularismo escocés, levou consigo a prohibición de calquera vestimenta específica. Os highlanders foron obrigados a pasarse ao pantalón, agás os soldados dos rexementos escoceses ao servizo da coroa inglesa que conservaron o dereito de pasear gloriosamente sobre os campos de batalla o seu kilt, que non foi posto nunca máis pola xente do pobo. Porén, a falda escocesa puido chegar a ser –dende que foi levantada a súa prohibición en 1782– a vestimenta adoptada polas clases superiores cando querían fachendeárense da súa prestixiosa orixe.
Grazas o labor cumprido polo xove Macpherson e o seu bardo antigo, os highlanders vencidos pasaron ao estatus de antigüedades eminentes do Reno Unido. A burguesía escocesa e a nobleza anglicanizada puxéronse a lucir custosas e sofisticadas versións do kilt, considerado logo un vestido escocés da máis alta antigüedade tanto polos militares como polos civís acomodados. O kilt debe probabelmente o seu éxito ao que ten de antítesis do pantalón, “uniforme masculino” da modernidade burguesa. Tamén os Wittelsbach honraron unha vestimenta que destapaba a perna cando lanzaron a moda masculina da caza alpina, e fixeron do calzón de pel o traxe identitario dos bávaros. A iconografía consagrada na Bretaña, ao longo do século XIX, tamén mostra como a determinación progresiva do vestido tradicional leva ao abandono do pantalón longo en proveito do pantalón bombacho branco”.
A que un libro así poderalle resultar emocionante ao lector? Polo de agora, o tradutor está emocionadísimo.

Monteira por monteira

Hai menos de dúas semanas, o daquela delegado en Galica de El País, Félix Monteira, mandoules aos traballadores do xornal a seguinte carta:
“Queridos compañeros:
Justamente hoy, 5 de enero, hubiera cumplido 33 años en este periódico, pero no tengo alma de mártir. Después de dos años y medio en Galicia y obligado por razones personales a retornar a Madrid no he logrado encontrar hueco, me han convertido en "un problema de ajuste".
Llevo el ADN de este periódico de tal manera en mi sangre que no puedo hablar mal ni siquiera en este momento, pero, después de tres meses de espera para saber cuál iba a ser mi nueva función, me he sentido menospreciado. La única propuesta que he recibido era hacer "cuatro o cinco" temas de portada al año "sólo en Negocios", algo que yo entendí que no me daba la oportunidad de ganar con dignidad mi salario ni tampoco tener el control de mi puesto de trabajo. No soy el más viejo de esta Redacción, pero sí el más antiguo y algunos sabéis que me rompo, pero difícilmente me doblo.
Un abrazo muy fuerte a casi todos. Busco trabajo, pásalo.
Félix Monteira, ex auxiliar de Documentación, ex subjefe de Economía,ex corresponsal en Bruselas, el jefe de Política, ex subdirector, ex director de Cinco Días y ex delegado en Galicia”.
Hoxe, o xornal Público publica a seguinte noticia: “El periodista Félix Monteira, vinculado durante 33 años al grupo Prisa, es el nuevo director de Público, puesto en el que sustituye a Ignacio Escolar”.
Cincidencia? Sabía Monteira que ía ocupar a cabeceira de Público, previo desprazamento forzoso de Escolar? Se a resposta fose afirmativa, compriría pensar que non obrou coa mellor fe do mundo. Se somentes é unha coincidencia, hai que concluír que Monteira é o home con mellor baraka do universo. O que ten que comer agora un bo marrón é Escolar: seguir en Público ás ordes de quen lle quitou a cadeira. Nisto do xornalismo as cousas xa non son coma antes: os cans comenzan a comer carne de can.

Félix Monteira

Pucha, debo ir vello porque non me entero de nada! Resulta que hai máis dunha semana que cambiaron o capataz galego de El País e eu non souben nada ata hoxe. Será por culpa miña ou se cadra é que o xornal que hoxe é dos Polanco xa non causa os impresionantes efectos que producía antes?
Segundo parece, a Félix Monteira non foron quen en Madrid de atoparlle un buraquiño á súa medida na redacción central, lugar no que el triunfou durante moitos anos. Tamén se di que era o derradeiro mohicano dunha vella garda xornalística que eu pensaba que, de existir, estaría capitaneada por Juan Luis Cebrián, e resulta que non, que era el o que levaba o estandarte. Cabreouse e deu un portazo. Fóise do periódico no que traballou case toda a súa vida. Quizais porque se percatou de que, como di o conselleiro de Industria, é mellor irse antes de que a un o boten. Anunciou polo ubi et orbi de Internet que acepta ofertas de traballo. Non vai ter problemas de soidade. Hai polo menos catro millóns de compatriotas seus que tamén as aceptan.
O seu posto nas Galias pasou a ser ocupado polo que era o seu golfiño, Xosé Hermida, un xornalista do que eu sei hai moito tempo que é un dos mellores reporteiros que hai en Galicia. Agora vai ter que demostrar que tamén pode facelo ben de Lou Grant. Que se vaia preparando!
Nunca mantiven especial relación con Monteira, entre outras cousas porque a el non lle petou, e non vou ser agora un dos que tanto levan as mans á cabeza polo que pasa na rúa madrileña de Miguel Yuste. Algo sei eu diso dende hai varias décadas. Pero transmítolle a Félix Monteira a solidariedade que el non me mostrou cando a min tamén me apearon da que rematou sendo o que agora os seus amigos lle chaman vella garda de El País.

A gata dos Bush

“O presidente, a señora Bush, Barbara e Jenna (as súas fillas) anuncian con tristeza a desaparición da súa gata India, ou Willie. A 'shorthair americana' de pelaxe negro morreu o domingo 4 de xaneiro de 2009 na súa residencia, na Casa Blanca”. Así o fixo saber Sally Macdnough, portavoz da xa case penúltima primeira dama dos Estados Unidos.
Nese mesmo día, cantos palestinos morreron asasinados por unha invasión inhumana emprendida por Israel? A min tamén me gustan os gatos –ás veces, máis ca algunha xente–, pero aínda teño pola especie humana un aprezo do que sen dúbida carece a familia Bush.