Non é ouro todo o que reloce en Inditex

Logo de 46 anos de existencia, o imperio textil do grupo Inditex ten case 5.000 tendas abertas en catro continentes nas que vende oito marcas (Zara, Pull & Bear, Berchka, Massimo Dutti, Zara Home, Stradivarius, Oysho e Uterqüe). O seu fundador e actual gran jefe na práctica, Amancio Ortega, é dono do pazo de Anceis, con 420 hectáreas de terreo, propietario dun iate valorado en seis millóns de euros, o Valorio, e conduce el mesmo un Audi A8. O seu grupo tivo no 2010 beneficios superiores a 1.700 millóns de euros. Os adoradores do modelo empresarial de Zara, que son moitos e moi agradecidos, acostuman dicir que o segredo do seu éxito radica en que sabe deseñar, fabricar e distribuir en cinco semanas os produtos que a súa competencia precisa de nove meses para poñelos no mercado.

O estalido en Brasil dun novo escándalo laboral relacionado con Zara, que non é o primeiro precisamente, fai pensar en que o exitoso grupo empresarial de Arteixo tamén ten algún pé de barro, como case todos os monumentos. Unha investigación da Superintendência Regional do Trabalho e Emprego de Sao Paulo (SRTE/SP), levada a cabo nos meses de maio e xuño, descubriu que talleres de roupa subcontratados por Zara exprotaban traballadores, nalgún caso menores de idade, sometidos a condicións análogas á escravitude. Concretamente en dous destes talleres, localizados no centro e no norte de Sao Paulo, foron libertadas desta escravitude 15 persoas, unha delas unha rapaza de a penas 14 anos, e xa anteriormente foron rescatadas das condicións laborais degradantes outros 52 traballadores que producían pezas de roupa comercializada por Zara. Foi a maior operación do Programa de Erradicaçao do Trabalho Escravo Urbano da SRTE/SP dende que comenzaron os traballos de rastreamento de cadeas produtivas a partir da creación do Pacto Contra a Precarizaçao e Pelo Emprego e Trabalho Decentes en Sao Paulo (Brasil). Segundo Giuliana Cassiano Orlandi, auditora fiscal que participou en todas as etapas da invstigación, “por se tratar de uma grande marca, que está no mundo todo, a açao se torna exemplar e educativa para todo o sector”. A fiscalización levada a cabo tamén serve, segunda a mesma fonte, para mostrar a proximidade da escravitude coas persoas comúns, por medio dos hábitos de consumo. “Mesmo un produto de qualidade, comprado no shopping center, pode ter sido feito por trabalhadores vítimas de trabalho escravo”, engadiu Giuliana Cassiano.

Segundo informou Reporter Brasil, “o quadro encontrado pelos agentes do poder público, incluía contrataçoes completamente ilegais, trabalho infantil, condiçoes degradantes, jornadas exaustivas de até 16 horas diárias e cerceamento de liberdade (seja pela cobrança e desconto irregular de dívidas dos salários, o truck system, seja pela proibiçao de deixar o local de trabalho sem previa autorizaçao). A pesar do clima de medo entre as vítimas, um dos trabalhadores explorados confirmou que só conseguía sair da casa com a autorizaçao do dono da oficina, só concedida em casos urgentes, como quando levou seu filho ao médico”.

As vítimas libertadas pola fiscalización oficial brasileña foran captadas en Bolivia e Perú. Co desexo de encontrar mellores condicións de vida deixaron os seus países en busca do “soño brasileño”, e atopáronse con que tiveron que traballar durante meses e longas xornadas só para quitar o que lles custou deprazárense a Brasil. Segundo os cadernos de notas atopados polos investigadores nos talleres fiscalizados, os salarios recibidos polos empregados ían de 274 a 460 reis, moi por debaixo do salario mínimo vixente en Brasil, que é de 545 reis.

Os talleres de costura ocupaban locais que por fóra parecían residencias, pero todos coa característica común de teren poucas ventás e pechadas con tecidos escuros para impedir a vista do que acontecía dentro. Non respectaban ningunha norma referente á saúde e seguridade no traballo e, alén da sucidade, os traballadores convivían co risco iminente de incendios que poderían tomar grandes proporcións debido á cantidade d tecidos espallados polo chan e á ausencia de ventás e falta de extintores de incendio. Logo dun día extenuante de traballo, os traballadores e os seus fillos eran obrigados a tomar un baño de auga fría. As duchas permanecían desconectadas da calefacción por medo a sobrecargas nas instalacións eléctricas feitas sen ningún cuidado, o que umentaba aínda máis o risco de incendios.

As cadeiras nas que os traballadores pasaban máis de 12 horas sentados cada día eran compleamente improvisadas, e as máquinas de coser carecían de toma de terra e tiñan a correa á vista. O descuido co equipamento ameazaba especialmente aos nenos que circulaban polo ambiente e podían resultar feridos coa perda de dedos das mans ou mesmo coa perda do pelo e do coiro cabeludo. Segundo Giuliana Cassiano, do equipo fiscalizador, a sobreexprotación descuberta está motivada por unha vontade de aumentar os lucros. “Con isso há uma reduçao do preço dos produtos –dixo– caracterizando o dumping social, uma vantagem econômica indevida no contexto da competiçao no mercado, uma concorrência desleal”.

O Ministerio do Trabalho e Emprego de Brasil levou a cabo 48 autos por infraccións contra Zara debido as irregularidades detectadas nos dous talleres. Un deles fai referencia á discriminación étnica de indíxenas quechua e aimará. Conforme ás análises feitas polos auditores, ficou probado que o tratamento dispensado aos indíxenas era moito pior ca o aplicado aos non indíxenas. “Observa-se com nitidez a atitude empresarial de discriminaçao –lese no informe fiscal–. Todos os trabalahdores brasileiros encontrados trabalhando em qualquer un dos pontos da cadeia podutiva estavam devidamente registrados em CTPS (Carteira de Trabalho e Previdência Social), com jornadas de trabalho condizentes com a lei, e garantidos em seus dereitos trabalhistas e previdenciários. Por outro lado, os trabalhadores imigrantes indígenas encontram-se em situaçao de trabalho deplorável e indigno, em absoluta informalidade, jornadas extenuantes e meio ambiente de trabalho degradante”.

No primeiro taller de costura inspeccionado laboraban seis persoas, incluíndo unha adolescente de 14 anos, en condicións de traballo escravo. No momento da inspección os empregados estaban rematando blusas da colección Primavera-Verao de Zara, en cor azul e laranxa. Por cada peza feita, o dono do taller recibía 7 reis. Os costureiros, unha media de 2 reis por peza. Esa mesma peza véndese logo nas tendas a 139 reis.

En fin, que a empresa da que a Galicia oficial está máis orgullosa, o grupo Inditex, volve ter moito lixo que barrer na súa propia casa. O grupo industrial español que máis contribuiu ao fenómeno da polémica globalización e homes de negocios tan notábeis coma Amancio Ortega ou propio Xosé María Castellanos, agora fac totum do banco resultante de Novacaixagalicia, volven ter as súas sombras. Non é a primeira vez que lles pasa, pero ata agora nunca con tanta forza. Non é ouro todo o que reloce en Inditex.