domingo, septiembre 25, 2011

Blanca Muruais e a castástrofe alimentaria que ameaza Europa

Fun á Pontenova para asistir ao enterro da miña prima Blanca Muruais, que Deus a teña no ceo. A miña parenta enviuvara hai só dous meses de Enrique Fernández, un profesor que empezou a súa carreira política como alcalde do PSOE e rematouna de alcalde e vicepresidente da Deputación de Lugo e da FEGAMP militando no PP. Un deses casos que tanto se dan en Galicia entre gobernantes dos dous partidos maioritarios.
Blanca Muruais, non é porque fose miña prima, era unha persoa excepcional. De moza cantaba coma os anxos e bailaba case coma Ginge Rogers. Herdara do seu pai, Manuel Muruais, un xastre-quiosqueiro que me ensinou a ler os xornais prestándome un dos exemplares do Ya ou do ABC que vendía cada día nos lonxanos anos cincuenta. Meu tio fora músico na Banda de Vilameá, que dirixía o meu avó Perfecto Muruais; tocaba moi ben a bandurria e gustáballe cantar nas comidas familiares e en toda canta ocasión que se prestase a celebrar calquera cousa. Coido que Blanca e o seu irmán Manolo Muruais, ex alto dirixente do socialismo asturiano, herdaron aqueles xenes musicais desenvolvéndoos ata a mesma excelencia. Por desgraza Blanca, afectada nos seus derradeiros anos por unha grave enfermidade, xa se nos foi.
O caso é que aproveitei a ocasión para rematar o día na aldea na que nacín, en Xinzo, que non é do Limia senón de Balsaín, e non sei aínda por que existe este topónimo tan raro en Terras de Miranda. A miña irmá pasa alí os meses de verán cutivando, magíficos e enormes tomates, leitugas e pementos que me regala as poucas veces que vou visitala e que eu zampo como se me caesen do ceo os mellores manxares. Cada vez que vou a Xinzo médrame o corazón de alegría lembrando os tempos da miña nenez e primeira mocidade, pero tamén me embarga a tristeza de ver como foi morrendo a Galicia rural, atacada mortalmente pola burocracia e a especulación europea e pola desidia, a ineptitude e a corrupción política española.
Cando eu era neno e empezaba a ir á escola de Santalla, calzado con zocas de bidueira e coas orellas cheas de sabañóns no inverno, había sete casas de labradores que gardaban, o que menos, catro vacas, tres cochos e unha mula, un burro ou un cabalo nas cortes, e cultivaban trigo, maíz e patacas para subsistiren e mesmo para ir vender algo á feira de Meira. Tamén había unha taberna e dúas ou tres casas máis habitadas polo que daquela se chamaban “bodegueiros”, que eran os máis pobres e vivían sobre todo de traballar ao xornal para outros veciños.
Na actualidade, en Xinzo só hai cinco casas habitadas todo o ano por persoas maiores. O intento recente dunha parella de británicos por estabrecérense na aldea rematou co fracaso e coa volta a Inglaterra dos que pretenderon seren novos veciños da aldea. A maior parte das antigas terras de labor e dos prados nos que hai corenta anos pastaban as vacas quedaron a bravo e os montes enchéronse de piñeiros e de eucaliptos cando non de toxos e silvas.
Só hai unha excepción. A do meu amigo Manolo Méndez, un rapaz de Xinzo que, logo de irlle ben laboralmente en Madrid, volveu á aldea de nacemento para recuperar o oficio dos seus antergos adaptándose ás técnicas e aos mercados dos tempos que corren. Dá gusto ver como cultiva pementos, tomates, cebolas, remolachas, calabazas e case de todo canto hai de vexetal comestíbel na Chousa de Xinzo. Xente coma el son os únicos que poden facer algo para que non remate morrendo unha das Galicias máis auténticas e sostíbeis.
Xa de volta en Santiago, sigo reflexionando sobre todo isto de paso que reviso ás páxinas dos grandes xornais europeos. Hervé Bertho, editorialista do bretón Ouest-France, titula lapidariamente o seu último artigo: Une catastrophe alimentaire menace l’Europe (coido que non é preciso traducilo). Lembra que un dos fundamentos de Europa é a solidariedade entre os seus membros e que o baile de miles de millóns de euros maréanos cando se trata de Estados en quebra e de bancos en descuberto, pero que cando a máquina se embala para correxir o plan da mesa dos máis pobres o cheiro do escándalo da fame dá auténtica náusea. Segundo Bertho, Europa estase preparando efectivamente para poñer a réxime os pobres. Unha crise humanitaria ameaza con someter a 80 millóns de persoas a pasar necesidades alimenticias nos 27 países europeos (é un dato oficial da Organización das Nacións Unidas para Agricultura, FAO).
Que fixemos para que esteamos a pasar dunha Europa que tiña superproducción agrícola coa que atender graciosamente os máis necesitados á de agora, que xa ten os seus stocks valeiros e na que para seguir atendendo a eses necesitados haberá que comprar fariña e leite nos mercados que non queren oír falar de caridade senón de cálculos mercatís. A axuda alimentaria europea vaise dividir por cinco e pasar de 500 a 113 millóns de euros dende o ano que vén.
Sen dúbida, o que lle pasou a Xinzo, a miña aldea, ten moito que ver co que lle está pasando a Europa enteira.

3 comentarios:

Sofia dijo...

Antes de nada quería expresarlle as miñas condolencias. O seu post conmoveume. Eu tamén, coma vostede me pregunto como chegamos aquí. Así que quería contarlle unha anécdota que penso que se relaciona con isto. Cando eu era pequena, alá polos mediados dos 70, miña mai decidiu un día que non podía cultivar un pequeno leiro afastado da casa porque non lle rentaba e pensou comprar toxo para botarlle e ter estrume. Antes de comprar o toxo, o primeiro que fixo foi avisarme que non lle contase nada a meu avó (eu era unha lareta tremenda que pasaba moito tempo con el e que lle contaba todo) porque se enfadaría e entristecería, xa que para el deixar de botar "fruto" coma el dicía era o principio da fin. Creo que meu avó era sabio e que nosoutros perdemos esa sabiduría de meu avó na peregrinaxe cara o desenvolvemento... En fin, ao plantar o toxo seguramente verían a Serra de Meira ao fondo...
Escriba máis a miúdo por favor, os seus lectores botámolo de menos e ademais, tendo en conta a que está caendo, fainos moita falla que persoas coma vostede escriban.

Sarmiento dijo...

O meu pésame. Eu tamén lembro as terras cultivadas, e doeme velas a campo.

Estes meses pasados houbo moita polémica en Portugal porque os periódicos fixeron público que o pais non tiña comida propia, que tiña que mercar fora case todo o cereal e moita hortaliza. A xente queixábase que se deixaron de cultivar as terras, pero sobre todo que se deixaron de formar aos novos nas técnicas de cultivo (cantos de nós sabemos facer un alcoube, cantos como se cultivan as fabas).

Os prezos dos alimentos non paran de subir, e están realmente en man de tres grandes compañías.
A pesca artesanal vai ao tacho, mentres a UE "regala" ao sector de pesca industrial a mitade do valor da súa actividade anual (segundo Oceana).

Queren chuparnos ata a ultima gota de sangue. Esto vai camiño de ser un Matrix perfecto. Precisamos que todos os que poidan opinen, escriba máis, por favor.

Anónimo dijo...

e il non será que o teu pobo estea nunha encrucillada, nun nó, ou sexa nun xinzo de camiños? Sinto a perda da túa curmá e sumome ó rogo dos anteriores. apertas.
AC