Galego porque si

Parece que se volve a plantexar a verdadeira realidade lingüística de Galicia en termos de pura estatística. Falamos agora máis o galego que hai vinte, trinta ou corenta anos? Menos? Igual? Falámolo –es escribímolo– mellor, igual ou pior?, habería que preguntar e responder tamén.
Polo visto, hai respostas para case todo. Aí están Alonso Montero, Mauro Fernández, Henrique Monteagudo e moitos máis especialistas dicindo cada un o que lles dicta a súa sabedoría, que non é sempre a mesma nin se manifesta do mesmo xeito. Repetíase antes que a Santa Madre Igrexa acostuma ter os seus mestres, e quizais habería que coidar agora que, felizmente, o idioma galego ten os seus sumos sacerdotes tamén.
Cuestión distinta é a de saber quen leva máis a razón. Evidentemente, publícanse moitísimos libros en galego, case nada nos xornais; temos unha televisión e unha radio públicas que se expresan, mellor ou pior, no noso idioma; a maior parte dos políticos falan no Parlamento un idioma que esquencen na cafetería de en frente, cando non o apedran xa antes de saíren do Parlamento ou da Xunta; moitos profesores –non todos nin moito menos– esfórzanse porque as mil primaveras de Cunqueiro sexan polo menos medio cento; mesmo hai algún xornalista que tenta seguir a pegadas de Castelao… O galego non vive nun mundo oficial feliz, pero vai tirando como pode.
Pero que pasa na rúa? Din as enquisas que máis da metade dos votantes do PP –non digamos xa os do Bloque– maniféstanse falantes do galego. Pero logo vai un á voda da filla dun deses militantes ou ao enterro da súa ávoa, e ali só hai un idioma oficial, que é o castelán. Párao a un a Garda Civil por exceso de velocidade ou polo que sexa, e o do tricornio nunca ten a ocorrencia de multalo en galego. Vai un ao notario, ao médico, ao seu banco, ao Corte Inglés, chama por teléfono a Fenosa ou a Telefónica e menos mal se lles responden en castelán de Castela porque o máis frecuente é que lle falen en “porteño”, e preocúpese vostede de conxugar o verbo coller con cuidado. Case todo menos en galego.
Xa non digamos se vai de compras ao quiosco. Como non se conforme con ler a Nosa Terra ou unha mínima parte das follas do Xornal, non atopará nada que se pareza verdadeiramente a un periódico galego. Equivale todo isto a un panorama positivo? Pois se cadra si. Ou se cadra non. Ou quizais o problema do galego é que cada vez máis é unha cuestión de galeguistas, de filólogos e de expertos nunha materia que debería ser de todos e que, cada vez se vai reducindo máis aos obradoiros e laboratorios dos que cobran por ocuparse da lingua. Non estará pasando que aquilo que dicía Celso Emilio Ferreiro sobre lingua proletaria do meu pobo,/ eu fáloa porque si, porque me gosta,/ porque me peta e quero e dame a gaña xa estea empezando a ser un verso tan vello comas cantigas de escarnio e maldiçer?