A dez minutos de Santiago, o Guantánamo dos cabalos

A menos de vinte quilómetros de Santiago, onde teñen as súas sedes centrais as consellerías de Medio Ambiente e de Medio Rural da Xunta de Galicia, calquera que visite os montes de Oleirón, nos lindeiros dos concellos de Brión e Rois (A Coruña), vai ficar abraiado como fiquei eu nas primeiras horas da tarde de hoxe. Case non é preciso explicar por que. O motivo aparece reflexado nas fotografías. Dunha ducia de cabalos localizados na chaira que corona este monte, espectacular mirador sobre o val de Amaía, a metade deles están practicamente inmovilizados polos cepos de pau que algún desalmado instalou nas súas patas dianteiras.
Subín a esta serra, que pecha polo oeste o horizonte de Bertamiráns e Bastavales, seguindo a pista que me deu o meu amigo Xoán Guitián, auténtico anxo da garda da natureza galega. Ao chegar á aldea de Macedos, a catro quilómetros de Bertamiráns, pola estrada de Noia, torcín á esquerda e alcancei o cumio do monte por unha estrada chea de curvas, alquitranada, que vai ata unha casa forestal e onde tamén hai unha antena de radio.
Na vertente leste do monte hai lugares tan singulares coma ermida de Santa Cecía, una pequena capela románica en ruínas, na que aínda se poden ver canzorros e pedras con algunha inscripción, segundo me conta Guitián, que me di que é unha ermida contemporánea do arcebispo Xelmírez. Moi preto dalí, está o chamado Coto dos Mozos, unha cavidade entre enormes rochas graníticas que serviu de refuxio a partidas carlistas durante a guerra da Independencia e a fuxidos do franquismo.
Nas campas que coroan os montes de Oleirón é onde se atopan os cabalos encepados. Dá arrepío velos coas patas dianteiras trabadas por cepos de madeira de algarrobo que convirten as súa sobrevivencia nun auténtico tormento. Estes montes arderon totalmente durante os desastrosos incendios do ano 2006. Imaxine o lector o que puido pasar con estes animais en tales circunstancias, ou o que lles pode pasar agora cando sexan atacados polos lobos.
Por si todo isto fose pouco, a zona atópase completamente estragada por un circuíto de obra que parece construído para que eses “amantes” da natureza que se desprazan polo medio do monte en quads ou motos de montaña, convirtan nun inferno o que podía ser un magnífico parque natural a carón de Compostela. Como non lles abonda con ese “Jarama”, eles mesmos improvisaron outro estragando unha campa magnífica coas rodaduras dos seus vehículos.
Entre unha cousa e outra, o lugar é agora mesmo todo un exemplo do que non deberían permitir as autoridades, sexan municipais, provinciais ou autonómicas. Que fai o Seprona que non intervén ante este incomprensíbel maltrato aos animais? Onde está Medio Ambiente aínda que Pachi Vázquez estea só en funcións? Vaise ir Suárez Canal, ata agora conselleiro de Medio Rural, sen sequera saber o que pasa no monte Oleirón?