Amor Deus

Manuel Amor Deus finou onte na cidade na que naceu o 16 de febreiro de 1941. En Ferrol. O Ferrol que foi obrigado a pasar a súa longa noite de pedra chamándose "del Caudillo", que tivo que padecer a máis terríbel reconversión naval e que aínda agora non acaba de recuperar o pulso normal da súa historia. Manolo criouse no barrio de Esteiro, case á porta do que daquela era a Empresa Nacional Bazán, hoxe Navantya, e, como el mesmo dicía, pasou polo destino que agardaba á maioría dos nenos da súa época, ingresar como aprendiz na Bazán. "Era un orgullo pertencer a esta empresa –deixou dito el– e eu non o tiña doado, pois non era fillo de traballador da factoría e non podía acudir á Escola Obreira. Aínda así, cando cumprín catorce anos, prsenteime a unhas oposicións de ingreso e fun admitido de aprendiz. Aí empezou a miña formación persoal, profesional e política".
Amor Deus lembraba aqueles primeiros anos da súa traxectoria marcados por graves carencias. "Por un lado gastábanse milleiros e milleiros de pesetas en formación relixiosa. Con exercicios espirituais case todos os anos nos que nos dicían que case todo era pecado, que tiñamos que portarnos ben, que as mullesre eran o universo do demo, etc. Estaban moi precocupados pola saúde das nosas almas e nada pola dos nosos corpos. Intentaban formarnos nos valores do fascismo e na mentira, ocultándonos e deformando a nosa historia máis recente. A guerra civil, a traizón de Franco ao goberno da República e ao seu exército, pero no tocante a medidas de seguridade e hixiene laboral, nada de nada. E así nos foron envelenando".
"Dende o primeiro momento, xa na aprendizaxe –contaba Amor Deus–, algúns compañeiros tiveron contacto co amianto sen coñecer as graves consecuencias que podían padecer. Ninguén, nin a empresa, nin os mandos, nin os técnicos, nos deron nunca unha explicación sobre o amianto ou a abestose. E eles sabíano. Sabían que nos estaban envelenando, pero non fixeron nada para impedilo. Non tomaron nin unha soa medida para evitar a contaminación. Nin a empresa nin as autoridades. Viñan barcos de Norteamérica repletos de amianto para seren reparados na Bazán e non nos avisaban dos riscos, cando en Estados Unidos os asbestos e o amianto xa acadaran unha dimensión de escándalo público. Falo do amianto e non podo esquecer a tantos e tantos compañeiros que ficaron no camiño e que tampouco nos informaron das cuasas das súas mortes. Amigos meus, compañeiros que entraron comigo na Bazán e que deixaron as súas familias sen protección. Compañeiros que traballaron dende os 14 anos e que, cando podían desfrutar da súa ben merecida xubilación, morreron pola neglixencia da empresa e das autoridades laborais e sanitarias".
Manolo Amor sempre dicía que, cando se refería a isto, estaba falando de "vidas humanas, de doenzas crueis e de familias rotas, cheas de sufrimento". "Estamos falando da morte", exclamaba. E sabía ben o que dicía. Dende setembro de 2004 estaba séndolle tratado con quimioterapia, radioterapia e fármacos o tumor que lle causou o amianto durante os anos que foi traballador de Bazán. Pasouno mal. Chegou un momento no que o seu corpo xa non resistía tanto fármaco e tanto tratamento como a doenza lle impoñía. Vivíu moito tempo conectado a unha botella de osíxeno con padecementos que lle fixeron preguntar que delicto cometeron os traballadores para seren condenados a non respirar. "Acuso –chegou a dicir– os que decidiron roubar anos de vida á clase obreira, os que nos roubaron algo tan fundamental coma respiración".
A Manolo Amor non logrou matalo o franquismo, como matou os seus compañeiros Amador Rei e Daniel Niebla. Matouno o amianto do industrialismo insentato e criminal do que aínda non nos demos librado de todo. Descanse en paz o fundador e primeiro secretario xeral de Comisión Obreiras de Galicia. Parece que aínda foi onte cando Cristina Almeida me explicaba no pub madrileño de Santa Bárbara a enorme importancia de Amor Deus e os seus compañeiros de loita antifranquista, e aquilo ocorría no inverno de 1969. Tomarei un viño á túa saúde nalgunha taberna do Franco de Santiago, Manolo. No 42, paréceche? Moitas veces temos falado alí do humano, sobre todo, pero tamén do divino á nosa maneira. Repoduzo na túa memoria aquel magnífico retrato fotográfico que che fixo un día Fernando Bellas. Pareces talmente o que que eres, o pai de Comisións Obreiras.