Ribadeo

A última fin de semana andiven moi brevemente por Ribadeo. Fun ver a miña irmá e o meu cuñado e comer, de paso, a magnífica carne asada que fai Ramona (vaia favor que lle fixeron na miña casa de Xinzo, a Casa do Noble, que é como se chama, poñéndolle este nome a única irmá que teño). Os amigos que aínda me quedan por ali, Sexis sobre todo, oxalá me desculpen por non tomar un café con eles. Pasei toda a mañá a pasear polo casco vello, visitando a illa Pancha e aproveitando a baixamar para gozar do inmenso templo que nos ofrece a natureza na praia das Catedrais. A Sexis (Segismundo García) prométolle que non ha pasar moito tempo sen que vaia velo para charlar longa e amigabelmente nalgún dese espléndidos restaurantes que hai na bisbarra.
O Ribadeo antigo volveu a estarrecerme. Agora que se foi un alcalde socialista, Balbino Pérez Vacas, e chegou outro nacionalista, Fernando Suárez Barcia, quizais é o momento de preguntarlles aos dous, extendendo a pregunta aos que os precederon no cargo, Eduardo Gutiérrez incluído, por que foron todos máis alcaldes do ladrillo que urbanizadores do que había. Dá pena baixar cara a ría por ese San Francisco de vía estreita que é a vila do marqués de Sargadelos observando como auténticas xoias da arquitetura tradicional e popular están caendo a cachos sen que ninguén faga case nada por salvar algo que nunca vai ser patrimonio da humanidade, pero que foi e segue sendo acervo importantísimo da Mariña luguesa.
Eu ben sei que non abonda coa política municipal para salvagardar un casco antigo como o de Ribadeo –hai outras e importantes competencias administrativas que tiñan que desenvolver e aplicar programas rehabilitadores de recuperación urbanística de todo o que leva ameazando ruína dende hai moitos anos no Ribadeo antigo–, pero aí está o exemplo de Allariz. Probabelmente Anxo Quintana chegou a ser vicepresidente da Xunta por ter sido antes o magnífico alcalde que puxo a andar acertadamente a rehablitación da súa vila ourensá. Velaquí, pois, dous casos ben diferentes de cómo ten transcorrido a política local na Galiza actual, e oxalá que o novo alcalde de Ribadeo saiba, queira e poda ser o marqués de Sargadelos redivivo. E oxalá tamén que ninguén logre tiralo do cabalo antes de chegar á Devesa, como tiraron a Antonio Raimundo Ibáñez.
Na praia das Catedrais facía un tempo extraordinario. Un sol morno de xuño, temperado aínda máis por algunha pequena nube que pasaba apurada, alunaraba o interior das covas que foi cavando o mar ao longo de milleiros de anos. Nunha delas, auténtica capela sixtina da natureza galega, arrepíaba contemplar as Altamiras que pode acabar creando a combinación do tempo con distintos elementos naturais. Non hai mellor museo de arte moderna co que se pode admirar nos teitos e nas paredes das distintas covas da praia das Catedrais.
Tamén é verdade que este lugar vai camiño de recibir máis visitas co Moma de Nova Iork. Sen ser aínda temporada do verán nin facer un tempo propio de grandes escapadas, á unha da tarde do domingo 17 de xuño, varios centos de persoas percorrían As Catedrais coma quen deambula polo parque do Retiro madrileño. Escoitábase falar alemán, francés, de case todo, e no aparcadoiro recén construído había autobuses chegados de Pontevedra. Eu teño as miñas dúbidas de se é moi acertado aplicar estas políticas de “urbanizar” paraxes tan delicadas como pode ser esta contorna do Catábrico. Por un lado está moi ben que se facilite o acceso de todo o mundo ás espléndidas riquezas naturais que ten Galiza –e a praia das Catedrais é unha das máis importantes–, pero que pode estar pasando con todo este aluvión de xente que flúe sen parar sobre elas? O domingo eu vin como os pobres paxaros que habitan estes sitios fuxían espavorocidos das covas cando os visitantes disparaban flahses contra as rochas. Decateime porque eu mesmo fixen un uso moi rápido deste sistema de iluminación para facer fotos polo que entono un mea culpa.
De volta a Santiago, conteille algo de todo isto ao meu amigo Xan López Rico, que anda o probriño convalecente dunha intervención cirúrxica que lle fixeron nun xeonllo, e botoume a bronca. “Ti tes parte da culpa por publicar aquela foto de Calvo Sotelo en bañador”. En efecto, eu retratei ao que daquela era presidente do goberno, veraneante de toda vida en Ribadeo, visitando a praia das Catedrais vestido cun “Bermudas” en compañía da súa muller, Pilar Ibáñez. Publiqueina en Interviú e As Catedrais empezaron a deixar de seren a praia discreta e recatada á que ían facer desnudismo os progres de Ribadeo para convertérense no lugar de atracción turística que agora son. Se chego a sabelo, non colaboro con esta debacle que se fixo recentemente implacábel coa nefasta política de “pasealizar” o mar enchendo as súas beiras de aparcadoiros de coches e de Fitipaldis de ocasión.
Precisamente en relación con todo isto, observei algo que estivo a piques de espertar o sauvage que levo dentro. Unha mociña quinceleira, que visitaba o lugar en grupo, costume agora moi estendido entre a especie humana turística, fixouse en que polas rochas arriba arremuiñábanse milleiros de mexillóns de pequeno tamaño. Nin curta nin preguizosa, agarrou unha pedra puída polos cantos e comenzou a machucar con ela varias ducias destes lamelibranquios mariños. Antes de que me dera tempo a acercarme para dicirlle que tal se lle petaba a ela cun pao na cabeza, oínlle comentar coas amigas: “Que asco!”. Iso digo eu, que asco ver xente moza comportarse desta maneira coa natureza. Se cadra, unha das consecuencias da “urbanización “ marítima é a proliferación de xentalla deste cariz en lugares nos que a súa presenza pode resultar indesexábel. Non me vou sorprender se un día calquera me din que houbo que poñer vixiantes na praia das Catedrais. Pero vixiantes como os que hai nos museos.