A dónde iremos a parar

A dónde iremos a parar, si se acaba Valderrama. Son dos que tivo a sorte de emborra-
charse na catedral de Cuchi Leguizamón en Salta, norte de Arxentina, chamado Boliche Valderrama. Eran anos de groria para o folklore daquel país, cando aínda cantaban Atahualpa Yupanqui, Los Fronterizos, Jorge Cafrune, Los Chalchaleros, Mercedes Sosa, o meu amigo Poni Micharvegas e moitos máis.
A provincia de Salta produce o mellor viño branco da Arxentina, país de magníficos tintos tamén, como son os de Mendoza, e eu chegeui alí, hai preto de trinta anos, buscando a un diplomatico español, Francisco Palazón, que estaba fuxido da xustiza do seu país. Non o atopei, pero descubrín o Boliche Valderrama, espléndido emporio do folklore arxentino onde cantaron todas as voces que significaron algo naquel país e no que, todas as noites, se remataba cantando, cando xa abría o día seguinte, unha estrofa que remataba dicindo: “A dónde iremos a parar, si se acaba Valderrama”.
A frase acabou sendo un tópico nacional arxentino que repetían todos os progres porteños e que os visitantes escoitabamos con interese antropolóxico. Hoxe, á vista dos cambios de decorado que acaba de anunciar o BNG –adiós estrela roxa, benvida estrela azul–, non sei por que, venme á cabeza aquel himno do boliche de Cuchi Leguzamón: “A dónde iremos a parar, si se cacaba Valderrama”. O lector non sabe o linda que era aquela canción.